1. W poprzedniej katechezie podkreśliliśmy, że Sobór Watykański II ukazuje modlitwę jako nieodzowne i główne zadanie chrześcijan zamierzających poważnie zaangażować się w działalność na rzecz pełnego urzeczywistnienia jedności, której pragnął Chrystus. Sobór dodaje, że o ruch ekumeniczny „troszczyć się ma cały Kościół, zarówno wierni, jak i ich pasterze”, każdy według własnych możliwości, zarówno w codziennym życiu chrześcijańskim, jak i na polu badań teologicznych i historycznych^[1]. Oznacza to, że odpowiedzialność w tym zakresie można i trzeba rozpatrywać na różnych poziomach. Spoczywa ona na wszystkich chrześcijanach, jest jednak rzeczą zrozumiałą, że w przypadku niektórych, jak na przykład teologów i historyków, przybiera ona formę szczególną. Już dziesięć lat temu powiedziałem, iż „winniśmy ukazywać w każdej sprawie, że staramy się wyjść naprzeciw temu, czego nasi bracia chrześcijanie słusznie pragną i czego od nas oczekują, w tym też celu poznawać ich sposób myślenia i wrażliwość. […] Trzeba, żeby dary, które każdy posiada, rozwijały się z pożytkiem i na korzyść wszystkich”^[2].

2. Możemy wymienić zasadnicze kierunki działalności ekumenicznej proponowane przez Sobór. Przypomina on przede wszystkim o obowiązku nieustannej odnowy. „Do pielgrzymującego Kościoła – twierdzi Vaticanum II – kieruje Chrystus wołanie o nieustanną reformę, której Kościół, rozpatrywany jako ziemska i ludzka instytucja, wciąż potrzebuje”^[3]. Reforma ta dotyczy zarówno obyczajów, jak i dyscypliny. Można dodać, że ta potrzeba pochodzi z wysoka, czyli z rozporządzenia Bożego, zgodnie z którym Kościół powinien nieustannie się rozwijać. Pociąga to za sobą konieczność przystosowania się do okoliczności historycznych, ale także i nade wszystko czynienie postępów w wypełnianiu swego powołania, aby w sposób coraz doskonalszy spełniać wymagania zbawczego planu Boga.

Następną zasadniczą sprawą jest wysiłek uświadomienia sobie przez Kościół niedociągnięć i błędów spowodowanych przez ludzką słabość, których nie brakuje w życiu jego członków pielgrzymujących poprzez dzieje. Odnosi się to zwłaszcza do wykroczeń, jakie popełnili również katolicy przeciw jedności. Nie należy zapominać o przestrodze św. Jana: „Jeśli mówimy, że nie zgrzeszyliśmy, czynimy Go kłamcą i nie ma w nas Jego nauki” (1 J 1,10). Mając na myśli właśnie tę przestrogę, Sobór zachęca: „Z pokorną więc prośbą zwracamy się do Boga i do odłączonych braci o wybaczenie, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”^[4].

Rzeczą ważną na tej drodze jest oczyszczenie pamięci historycznej, ponieważ „każdy winien […] nawrócić się bardziej radykalnie na Ewangelię i nie tracąc nigdy z oczu zamysłu Bożego, winien zmienić swój sposób patrzenia”^[5].

3. Trzeba ponadto przypomnieć, że podstawą życia w zgodzie z braćmi z innych Kościołów i Wspólnot kościelnych, jak zresztą ogólnie z bliźnimi, jest postanowienie, by żyć w większej zażyłości z Chrystusem. Tak więc to świętość życia, rodząca się ze zjednoczenia z Bogiem dzięki łasce Ducha Świętego, umożliwi również i pogłębi jedność wszystkich uczniów Chrystusa, ponieważ jedność jest darem pochodzącym z wysoka.

Wraz z „nawróceniem serca” i „świętością życia” działalność ekumeniczną stanowią również „prywatne i publiczne modlitwy o jedność chrześcijan” organizowane w różnych okolicznościach, a zwłaszcza przy okazji spotkań ekumenicznych. Wydają się one tym bardziej konieczne, im więcej doświadczamy trudności na drodze prowadzącej do pełnej i widocznej jedności. W ten sposób można zrozumieć, że tylko dzięki łasce Bożej może urzeczywistnić się autentyczny postęp w kierunku upragnionej przez Chrystusa jedności. Dlatego należy korzystać z wszelkich okazji umożliwiających spotkanie uczniów Chrystusa, by prosić Boga o dar jedności.

Sobór twierdzi, że jest to nie tylko dopuszczalne, ale nawet pożądane^[6]. O konkretnych sposobach postępowania w różnych okolicznościach – związanych z czasem, miejscem i liczbą osób – powinno się decydować w porozumieniu z miejscowym Biskupem, w świetle norm opracowanych przez Konferencje Episkopatów oraz przez Stolicę Apostolską^[7].

4. Ze szczególnym zaangażowaniem powinno się dążyć do lepszego poznania zarówno postaw, jak i stanowiska w kwestiach doktrynalnych, duchowych i liturgicznych braci innych Kościołów lub Wspólnot kościelnych. Pomagają w tym zebrania „z udziałem obu stron, dla omówienia głównie kwestii teologicznych, gdzie by każdy występował jako równy wśród równych, byle tylko ich uczestnicy, pozostający pod nadzorem biskupów byli naprawdę rzeczoznawcami”^[8]. Te spotkania studyjne powinno ożywiać pragnienie udostępnienia sobie nawzajem dóbr Ducha Świętego oraz poznania, by urzeczywistnić wymianę darów w świetle prawdy Chrystusa i w atmosferze życzliwości^[9]. Metodologia ożywiana gorącym dążeniem do prawdy w miłości wymaga od wszystkich uczestników trojakiego zaangażowania: przedstawienia swojego stanowiska, podjęcia wysiłku, by zrozumieć innych oraz szukania wspólnych poglądów.

Mając na uwadze także i te formy działalności ekumenicznej, Sobór zaleca, by nauczanie teologii i pozostałych dyscyplin, zwłaszcza historycznych, dokonywało się „również i w aspekcie ekumenicznym”^[10]. Należy unikać stylu polemicznego, dążyć natomiast do ukazywania zbieżności i różnic występujących między stronami w sposobie postrzegania i ukazywania prawdy wiary. Jest rzeczą oczywistą, że stałość w wierze sformułowanej nie ulegnie zachwianiu, jeśli metodologia ekumeniczna stosowana w okresie formacji będzie oparta na szczerym przylgnięciu do Kościoła.

5. Na tej samej podstawie powinien się opierać dialog. W jego ramach nauka katolicka powinna być przedstawiona jasno i w sposób integralny: „Nic nie jest tak obce ekumenizmowi, jak fałszywy irenizm, który przynosi szkodę czystości nauki katolickiej i przyciemnia jej właściwy i pewny sens”^[11].

Zadaniem teologów powinno więc być wyjaśnianie wiary katolickiej w sposób głęboki i precyzyjny. Powinni oni kierować się „umiłowaniem prawdy oraz odznaczać się nastawieniem pełnym miłości i pokory”^[12]. Porównując doktryny, powinni także pamiętać – jak zaleca Sobór – „o istnieniu porządku czy «hierarchii» prawd w nauce katolickiej, ponieważ różne jest ich powiązanie z zasadniczymi podstawami wiary chrześcijańskiej”^[13]. W tej istotnej kwestii powinni być dobrze przygotowani i bez trudu rozeznawać odniesienie różnych tez oraz samych artykułów Credo do dwóch fundamentalnych prawd chrześcijaństwa: o Trójcy Świętej oraz o Wcieleniu Słowa, Syna Bożegopropter nos homines et propter nostram salutem. Teologowie katoliccy nie mogą wybierać dróg sprzecznych z wiarą apostolską przekazaną przez Ojców i potwierdzoną przez Sobory. Ich punktem wyjścia musi być zawsze pokorne i szczere przyjęcie wezwania powtórzonego przez Sobór właśnie w związku z dialogiem ekumenicznym: „W obliczu wszystkich narodów niech wszyscy chrześcijanie wyznają wiarę w Jednego i Troistego Boga, we Wcielonego Syna Bożego, naszego Pana i Zbawiciela”^[14].

P R Z Y P I S Y :

^[1] Por. Unitatis redintegratio, 5.
^[2] Przemówienie do Kurii Rzymskiej, L'Osservatore Romano, wyd. polskie, nr 6-7 (1985), s. 4.
^[3] Unitatis redintegratio, 6.
^[4] Unitatis redintegratio, 7.
^[5] Ut unum sint, 15.
^[6] Por. Unitatis redintegratio, 8.
^[7] Por. tamże; Dyrektorium ekumeniczne, 28-34, w: AAS 85 (1993), s. 1050-1051.
^[8] Unitatis redintegratio, 9.
^[9] Por. tamże.
^[10] Tamże, 10.
^[11] Tamże, 11.
^[12] Tamże.
^[13] Tamże.
^[14] Unitatis redintegratio, 12.

Napisz komentarz (0 Komentarze)