1. Poszukiwanie jedności chrześcijan było jednym z głównych zadań Soboru Watykańskiego II. Dyrektorium ekumeniczne, którego domagano się podczas Soboru, a które zostało opublikowane w dwóch częściach, pierwsza w roku 1967, a druga w 1970^[1], „oddało cenne usługi w ukierunkowaniu, uporządkowaniu i rozwoju działań ekumenicznych”^[2].

Powody tego nowego opracowania

2. Poza opublikowanym Dyrektorium zostały wydane przez kompetentne władze kościelne liczne dokumenty omawiające ekumenizm^[3].

Opublikowanie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego dla Kościoła łacińskiego (1983) oraz Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich (1990) stworzyło w dziedzinie ekumenicznej częściowo nową sytuację dyscyplinarną dla wiernych Kościoła katolickiego. Również opublikowany w 1992 r. Katechizm Kościoła Katolickiego miał charakter ekumeniczny, gdy chodzi o podstawowe nauczanie wszystkich wiernych Kościoła.

Co więcej, począwszy od Soboru, częstsze stały się braterskie kontakty z Kościołami i Wspólnotami eklezjalnymi, nie pozostającymi w pełnej jedności z Kościołem katolickim; odnowiono ł zwiększono ilość prowadzonych dialogów teologicznych.

W przemówieniu wygłoszonym z okazji plenarnej sesji Sekretariatu (1988), na której zajmowano się rewizją Dyrektorium, Ojciec Święty zauważył, że „wielki zasięg ruchu ekumenicznego, powiększenie się ilości dokumentów dialogu, odczuwane wyraźnie pragnienie większego udziału całego Ludu Bożego w tym ruchu, a w konsekwencji konieczność dokładnej informacji doktrynalnej odnośnie do właściwego zaangażowania, wszystko to wymaga podania bez zwłoki odpowiednich wskazań i dyrektyw”^[4]. W tym to właśnie duchu i w świetle tych wydarzeń dokonano rewizji Dyrektorium.

Adresaci Dyrektorium

4. Dyrektorium kieruje się do Pasterzy Kościoła katolickiego, ale dotyczy także 68 wszystkich braci powołanych do modlitwy i pracy na rzecz jedności chrześcijan pod kierunkiem swych biskupów. Biskupi, indywidualnie dla własnej diecezji i kolegialnie dla całego Kościoła, są odpowiedzialni, pod autorytetem Stolicy Świętej, za właściwe ukierunkowanie praktyki dotyczącej ekumenizmu^[5].

5. Życzono jednak także tego, aby Dyrektorium było pożyteczne dla członków Kościołów i Wspólnot eklezjalnych nie pozostających w pełnej jedności z Kościołem katolickim. Razem z katolikami podzielają one troskę o jakość zaangażowania ekumenicznego. Byłoby dla nich rzeczą pożyteczną znać kierunek, w jakim ci, którzy w Kościele katolickim kierują ruchem ekumenicznym, chcą prowadzić działalność ekumeniczną, oraz kryteria, które zostały oficjalnie zaaprobowane w Kościele. To im pozwoli właściwie ocenić inicjatywy podjęte na wszystkich szczeblach przez katolików, aby adekwatnie na nie odpowiedzieć oraz lepiej zrozumieć odpowiedzi katolików na ich własne inicjatywy. Trzeba zauważyć, że Dyrektorium nie zamierza omawiać stosunku Kościoła katolickiego z sektami lub z nowymi ruchami religijnymi^[6].

Cel Dyrektorium

6. Nowe wydanie Dyrektorium ma być narzędziem w służbie całego Kościoła, a zwłaszcza tych, którzy angażują się bezpośrednio w działalność ekumeniczną w Kościele katolickim. Dyrektorium pragnie uzasadniać tę działalność, wyjaśniać ją, kierować nią, a w pewnych przypadkach szczególnych podać także obowiązujące dyrektywy, zgodnie z kompetencjami Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan^[7].

W świetle doświadczenia Kościoła po Soborze i uświadamiając sobie aktualną sytuację ekumeniczną, Dyrektorium zespala wszystkie normy już podane w celu zastosowania i rozwinięcia decyzji Soboru oraz, w miarę potrzeby, dostosowuje je do aktualnej rzeczywistości. Wzmacnia ono struktury, które zostały utworzone celem podtrzymywania działalności ekumenicznej i kierowania nią na każdym szczeblu Kościoła. Szanując w pełni kompetencje autorytetów właściwych dla tych szczebli, Dyrektorium podaje wskazania i normy powszechne celem wspierania udziału katolickiego w działalności ekumenicznej. Ich zastosowanie przyczyni się do spójności i zgodności różnych sposobów praktykowania ekumenizmu, którymi Kościoły partykularne^[8]i grupy Kościołów partykularnych odpowiadają na różne sytuacje lokalne. Zapewni ono, że działalność ekumeniczna w Kościele katolickim jest zgodna z jednością wiary i dyscypliny, zespalających katolików między sobą. W naszych czasach pojawia się tu i ówdzie dążenie do pomieszania doktrynalnego. Jest również rzeczą ważną unikanie, w dziedzinie ekumenizmu podobnie jak i w innych dziedzinach, nadużyć, które mogłyby spowodować indyferentyzm doktrynalny lub przyczynić się do niego. Nie zachowywanie wskazań Kościoła w tej kwestii stwarza przeszkodę na drodze postępu autentycznych poszukiwań pełnej jedności między chrześcijanami. Rzeczą ordynariusza miejscowego, Konferencji Biskupów bądź też Synodów Katolickich Kościołów Wschodnich jest zatroszczyć się o to, by zasady i normy zawarte w Dyrektorium ekumenicznym były wiernie stosowane oraz czuwać z pasterską troską nad tym, aby unikano wszelkich możliwych wypaczeń.

Układ Dyrektorium

7. Dyrektorium zaczyna się refleksją nad ekumenicznym zaangażowaniem Kościoła katolickiego (rozdział I). Potem następuje wykład środków podjętych przez Kościół katolicki w celu wcielenia w życie tego zaangażowania. Kościół realizuje je przez organizacje (rozdział II) i formację swoich członków (rozdział III). To właśnie do nich, tak zorganizowanych i uformowanych, skierowane są dyspozycje rozdziałów IV i V na temat działalności ekumenicznej.

I. Poszukiwanie jedności chrześcijan.

Ekumeniczne zaangażowanie Kościoła katolickiego oparte na doktrynalnych zasadach podanych przez Sobór Watykański II.

II. Struktury organizacyjne Kościoła katolickiego służące jedności chrześcijan. Osoby i struktury, mające popierać ekumenizm na wszystkich szczeblach, oraz normy regulujące ich działalność.

III. Formacja ekumeniczna w Kościele katolickim.

Kategorie osób, które mają być formowane; cel, kadra i metody formacji w jej aspektach doktrynalnych i praktycznych.

IV. Komunia życia i wspólne praktyki duchowe ochrzczonych.

Komunia, jaka istnieje z innymi Kościołami na podstawie sakramentalnej więzi chrztu, oraz normy dotyczące udziału w modlitwie i w innych praktykach duchowych, łącznie z – w tych szczególnych przypadkach – dobrami sakramentalnymi.

V. Współpraca ekumeniczna. Dialog i wspólne świadectwo.

Zasady, różne formy i normy współpracy między chrześcijanami z uwagi na dialog i wspólne świadectwo w świecie.

8. Tak więc w czasach nacechowanych wzrastającą sekularyzacją, która wzywa 72 chrześcijan do wspólnego działania w nadziei na Królestwo Boże, normy regulujące wzajemne odniesienia katolików i innych chrześcijan oraz różne formy współpracy, przez nich praktykowane, zostały ustalone tak, by popieranie jedności upragnionej przez Chrystusa mogło być realizowane w sposób zrównoważony i spójny, po linii i według zasad ustalonych przez Sobór Watykański II.

P R Z Y P I S Y :

^[1] Sekretariat ds. Jedności Chrześcijan (SJCH). Dyrektorium ekumeniczne, AAS 1967, 574–592; AAS 1970, 705–724.
^[2] Przemówienie Jana Pawia II na sesji plenarnej SJCH, 6 lutego 1988.
^[3] Wśród nich znajdują się: motu proprio Matrimonia mixta, AAS 1970, 257–263; SJCH. Refleksje i sugestie dotyczące dialogu ekumenicznego, „Service d'information” (SI) 12(1970), s. 3–11; Instrukcja o dopuszczeniu innych chrześcijan do komunii eucharystycznej w Kościele katolickim, AAS 1972, 518–525; Nota na temat niektórych interpretacji instrukcji o przypadkach dopuszczania innych chrześcijan do komunii eucharystycznej w Kościele katolickim, AAS 1973, 616–619; SJCH, Dokument o współpracy ekumenicznej na płaszczyźnie regionalnej, narodowej i lokalnej, SI 29(1975), s. 8–34; Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi (EN) 1975; Konstytucja apostolska Sapientia christiana (SC) o uniwersytetach i wydziałach kościelnych (1979); Adhortacja apostolska Catechesi tradendae (CT) z 1979 i Raport końcowy nadzwyczajnego Synodu biskupów z 1985; Ratio fundamentalis Institutionis Sacerdotalis Kongregacji Wychowania Katolickiego, Rzym 1985; Konstytucja apostolska Ex corde Ecclesiae, AAS 1990, 1475–1509.
^[4] AAS 1988, 1204.
^[5] Por. CIC, kan. 755; CCEOr, kan. 902 i 904 § 1. W niniejszym Dyrektorium przymiotnik „katolicki” odnosi się do wiernych i do Kościołów pozostających w pełnej komunii z biskupem Rzymu.
^[6] Por. n. 35 i 36.
^[7] Konstytucja apostolska Pastor bonus stwierdza: Art. 135: „Rada powinna się angażować, poprzez inicjatywy i stosowne działania, w ekumeniczne zadanie przywrócenia jedności miedzy chrześcijanami”. Art. 136: „Czuwa ona nad realizacją dekretów Soboru Watykańskiego II, dotyczących ekumenizmu, i zapewnia ich wykonanie. Popiera katolickie spotkania narodowe lub międzynarodowe, mogące się przyczynić do jedności chrześcijan, synchronizuje je ze sobą i koordynuje oraz śledzi ich poczynania. Po uprzednim przedstawieniu tych kwestii Papieżowi, zajmuje się relacjami z braćmi z innych Kościołów i Wspólnot eklezjalnych, które nie są jeszcze w pełnej komunii z Kościołem katolickim, przede wszystkim zaś popiera dialog i rozmowy sprzyjające jedności z nimi, nawołując do współpracy z ekspertami kompetentnymi w nauce teologicznej. Wyznacza katolickich obserwatorów na spotkania między chrześcijanami i zaprasza obserwatorów z innych Kościołów i Wspólnot eklezjalnych na spotkania katolickie, ilekroć uzna to za stosowne”. Art. 137: „Mając na uwadze to, że kwestie poruszane przez to dykasterium dotyczą często z samej swej natury problemów wiary, jest rzeczą konieczną, by Rada pracowała w ścisłym powiązaniu z Kongregacją Doktryny Wiary, zwłaszcza gdy chodzi o publikowanie dokumentów i oświadczeń. Omawiając ważne sprawy dotyczące odłączonych Kościołów Wschodu, trzeba najpierw zasięgać rady Kongregacji dla Kościołów Wschodnich”.
^[8] Określenie „Kościół partykularny” jest stosowane w tym Dyrektorium, o ile nie ma innych wskazań, na oznaczenie diecezji, eparchii lub równoznacznej kościelnej jednostki terytorialnej.

Napisz komentarz (0 Komentarze)