DUCHOWNI
200 rok – ustanowiono „stan duchowny” przez wprowadzenie ordynacji.
Chrześcijanie zostali podzieleni na duchownych i laików – przedtem wszyscy byli na
równi, jednocześnie będąc braćmi i kapłanami przed Bogiem.
"Uważajcie na samych siebie i na całe stado, nad którym Duch Święty ustanowił was biskupami, abyście kierowali Kościołem Boga, który On nabył własną krwią."(Dz 20,28)
"Bądźcie posłuszni waszym przełożonym i bądźcie im ulegli, ponieważ oni czuwają nad
duszami waszymi i muszą zdać sprawę z tego. Niech to czynią z radością, a nie ze smutkiem, bo to nie byłoby dla was korzystne." (Hbr 13,17)
"Prosimy was, bracia, abyście uznawali tych, którzy wśród was pracują, którzy przewodzą
wam i w Panu was napominają." (1 Tes 5,12 BT)
Przełożonych ustanawiali apostołowie:
"Kiedy w każdym Kościele wśród modlitw i postów ustanowili im starszych, polecili ich
Panu, w którego uwierzyli." (Dz 14,23)
"Dlatego też jako nieobecny tak piszę, abym jako obecny wśród was nie musiał postępo-
wać surowiej – według władzy, którą mi dał Pan ku zbudowaniu, a nie ku zgubie waszej".(2 Kor 13,10)
"Prezbiterzy, którzy dobrze przewodniczą, niech będą uważani za godnych podwójnej
czci, najbardziej ci, którzy trudzą się głoszeniem słowa i nauczaniem." (1 Tm 5,17)
W tym celu zostawiłem cię na Krecie, byś zaległe sprawy należycie załatwił i ustanowił
w każdym mieście prezbiterów." (Tt 1,5)
Co więcej, prezbiterzy mieli pewne „przywileje” ze względu na szacunek, który im
okazywano:
"Przeciwko prezbiterowi nie przyjmuj oskarżenia, chyba że na podstawie dwu albo trzech
świadków." (1 Tm 5,19)
"Nie zaniedbuj w sobie charyzmatu, który został ci dany za sprawą proroctwa i przez
nałożenie rąk kolegium prezbiterów." (1 Tm 4,14)
"Na nikogo rąk pospiesznie nie wkładaj." (1 Tm 5,22a)
"Przedstawili ich Apostołom, którzy modląc się włożyli na nich ręce." (Dz 6,6)
Niewiele mamy pism przed II wiekiem, ale te, które są, nie pozostawiają wątpliwości. Oto skromna próbka:
"Podporządkujcie się waszym prezbiterom." (Klemens Rzymski około 90 roku, List do Kościoła w Koryncie)
"Byleby tylko trzódka Chrystusowa żyła w pokoju razem z wyznaczonymi sobie prezbiterami. " (Tamże)
"(…) zjednoczeni w jednym posłuszeństwie, poddani biskupowi i kapłanom, we wszyst-
kim byli uświęceni. " (Ignacy Antiocheński zm.107, Do Kościoła w Efezie)
"Jest zatem rzeczą konieczną, abyście – tak, jak to czynicie – nie robili nic bez waszego
biskupa, lecz abyście byli posłuszni także i kapłanom niby apostołom Jezusa Chrystusa,
(…) Znaczy to, że kto czyni coś bez biskupa, kapłanów i diakonów, ten nie ma czystego
sumienia." (Ignacy Antiocheński, Do Kościoła w Tralleis)
"Można uważać za pewną tę Eucharystię, która jest sprawowana przez biskupa, albo tego,
któremu powierzył on to zadanie." (Ignacy Antiocheński, List do Kościoła w Smyrnie)
"Trwajcie przy waszym biskupie, aby i Bóg był z wami. Ofi aruję moje życie za tych, którzy
poddani są biskupowi, kapłanom i diakonom – i obym mógł dostąpić z nimi uczestnictwa w Bogu." (Ignacy Antiocheński, Do Polikarpa)
"Także i nasi Apostołowie wiedzieli przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, że będą spo-
ry o godność biskupią. Z tego też powodu, w pełni świadomi, co przyniesie przyszłość,
wyznaczali biskupów i diakonów, a później dodali jeszcze zasadę, że kiedy oni umrą, inni
wypróbowani mężowie mają przejąć ich posługę." (św. Klemens, List do Kościoła w Koryncie)
"Wszyscy bowiem, którzy należą do Boga i do Jezusa Chrystusa, stoją przy biskupie."
(Ignacy Antiocheński, Filad. 3,2)
"Albowiem i Jezus Chrystus, nieodłączne życie nasze, jest myślą Ojca; tak samo biskupi,
ustanowieni po ziemi kresach, w Jezusa Chrystusa trwają myśli. A zatem powinniście
się zgadzać z myślą biskupią, co też zresztą czynicie." (Ignacy Antiocheński, Efez. 3,2–4,1)
"Wszyscy bądźcie posłuszni biskupowi, jak Jezus Chrystus Ojcu." (Ignacy Antiocheński,Smyrn. 8,1)
"Niech nikt bez biskupa nie załatwia żadnej sprawy kościelnej." (Ignacy Antiocheński,Smyrn. 8,1)
"Kto szanuje biskupa, tego Bóg szanuje; kto czyni cokolwiek bez wiedzy biskupa, ten słu-
ży diabłu." (Ignacy Antiocheński, Smyrn. 9,1).
Być może stąd, że w II wieku Lucian po raz pierwszy stosuje określenie „kapłan” do prezbiterów. Głównym powodem był fakt, iż byli szafarzami Eucharystii.
662 (…) Jezus Chrystus, jedyny Kapłan nowego i wiecznego Przymierza, „wszedł nie do świątyni zbudowanej rękami ludzkimi… ale do samego nieba, aby teraz wstawiać się za nami przed obliczem Boga” ( Hbr 9, 24). W niebie Chrystus nieustannie urzeczywistnia swoje kapłaństwo, „bo zawsze żyje, aby się wstawiać za tymi, którzy przez Niego zbliżają się do Boga” ( Hbr 7, 25). „Jako Arcykapłan dóbr przyszłych” ( Hbr 9, 11) Chrystus stanowi centrum i jest głównym celebransem liturgii, przez którą czci Ojca w niebie. |
"Wy zaś jesteście wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem [Bogu] na własność przeznaczonym (…)."(1 P 2,9)
1142 (…) Ale „nie wszystkie członki spełniają tę samą czynność” ( Rz 12, 4). Niektóre członki są powołane przez Boga, w Kościele i przez Kościół, do specjalnej służby na rzecz wspólnoty. Słudzy ci są wybierani i konsekrowani przez sakrament święceń, przez który Duch Święty uzdalnia ich do działania w osobie Chrystusa-Głowy, aby służyć wszystkim członkom Kościoła. Wyświęcony do posługi jest jakby „ikoną” Chrystusa Kapłana. Ponieważ właśnie w Eucharystii ukazuje się w pełni sakrament Kościoła, dlatego też w przewodniczeniu Eucharystii ujawnia się najpierw posługa biskupa, a w jedności z nim posługa prezbiterów i diakonów. |
Spotyka się wiele zarzutów mówiących o tym, jakoby powszechne kapłaństwo wiernych kłóciło się z kapłaństwem hierarchicznym. Nic bardziej błędnego.
Prezbiterzy są „pomocnikami” biskupów (apostołów), działają na podstawie delegacji
ich uprawnień. Powyżej podałem cytaty mówiące o biblijności hierarchii. Może warto do nich dodać fragment mówiący o różnorodności zadań w Kościele:
"Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch;
różne też są rodzaje posługiwania, ale jeden Pan;
różne są wreszcie działania, lecz ten sam Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich.
(…) Wy przeto jesteście Ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami.
I tak ustanowił Bóg w Kościele najprzód apostołów, po wtóre proroków, po trzecie nauczycieli,
a następnie tych, co mają dar czynienia cudów, wspierania pomocą, rządzenia oraz przemawiania rozmaitymi językami.
Czyż wszyscy są apostołami?
Czy wszyscy prorokują?
Czy wszyscy są nauczycielami?
Czy wszyscy mają dar czynienia cudów?"(1 Kor 12,4–6;27–29)
Podobnie było zresztą w Starym Testamencie. W Księdze Wyjścia Bóg nazywa Żydów
identycznie jak chrześcijan – Lud Nowego Przymierza – w 1 P 2,9:
"Lecz wy będziecie Mi królestwem kapłanów i ludem świętym. Takie to słowa powiedz
Izraelitom." (Wj 19,6)
Nie przeszkodziło Mu to jednak ustanowić kapłanów:
"Ty zaś rozkaż bratu twemu Aaronowi i jego synom, wybranym spośród Izraelitów, zbliżyć
się do ciebie, aby Mi służyli jako kapłani: Aaron i Nadab, Abihu, Elezar i Itamar, synowie
Aarona." (Wj 20,1)
ZAINTERESOWANYM POGŁĘBIENIEM ZAGADNIENIA POLECAM LINKI ZEWNĘTRZNE:
Pasterze w Kościele
O Maryi nigdy dość, ale poprawnie
Chrześcijaństwo bezwyznaniowe?
ZAGADNIENIA O ZBLIŻONEJ TEMATYCE:
rok 166 - krótkie włosy duchownych
Włożyłem wiele starań w to, by moje odpowiedzi były prawdziwe – ponieważ jednak spraw jest dużo i dotyczą niekiedy zamierzchłej przeszłości, nie wykluczam, iż mogłem popełnić jakieś błędy. W takim wypadku będę wdzięczny za wskazanie mi ich – koniecznie z odpowiednimi źródłami. Będę też wdzięczny za uzupełnienia mojej argumentacji oraz podanie ciekawych odwołań do literatury (także internetowej). Mój adres mrbpiotrowski[malpa]gmail.com